محکوم به مرگ

مقدمه:
هان(paula j. Hane 2001) می گويد: وبلاگ­ها برای کتابخانه ها پديده ای طبيعی هستند، مطمئنا راهنماهايي مانند آنچه پيتر اسکات تهيه کرده است، به تعداد زيادی از وبلاگ­های مفيد و قابل توجه که بوسيله کتابداران نگهداری می شوند، توجه دارند. به هر حال  بنظر نمی رسد که وبلاگ­ها تا اين اندازه برای کتابخانه ها طبيعی باشند. يک تحقيق جامع در اکتبر2003 نشان داد که ، درزمانيکه تخمين زده می شد تعداد کل وبلاگ­ها در شبکه حدود 5/1 تا4/3 ميليون باشد، تنها حدود 50 کتابخانه دارای وبلاگ بودند.(wolff,2003;Greenspan,2003) همچنين (Blinda weaver,2003) درمجله انجمن کتابداری و اطلاع رسانی استراليا متذکر شده است: باعث تعجب است که اغلب کتابخانه ها از وبلاگ­ها برای اطلاع رساني به کاربران خودبه شکلي که از حرفه آنها انتظار مي رود، استفاده نمي کنند.(MichelleAlcock2003) ضمن پشتيباني از وی مي گويد:"اين ابزار مي تواند برای آگاهی کابران ازتغييرات، ضمائم و اخبارکتابخانه به کار رود. همچنين کاربران کتابخانه بوسيله اين رسانه مي توانند نظرات خود رادرباره خدمات کتابخانه به اطلاع مسئولين آن برسانند."
       اين مقاله بصورت پروژه اي گزارشی نظری به وبلاگ­هايي که تا اکتبر سال 2003 توسط کتابخانه ها ايجاد ياحمايت شده اند، دارد. هدف اين مطالعه معرفی انواع وبلاگ­های کتابخانه و بررسي آنهاست؛ اهدافی که بر مبنای آن، اين وبلاگ­ها ايجاد شده اند؛ خوانندگان موردنظرآنها؛ محتوی وبلاگ­ها و برخی شاخص های مربوط به وبلا­گ­های کتابخانه ها مواردی است که در اين مقاله بررسی شده اند. ازآنجاييکه وبلاگ­های کتابخانه ها معمولا با سرمايه گذاری و صرف وقت ، نيروی انسانی و منابع ايجاد می شوند، نتايج اين مطالعه برای مديرانی که قصد ايجاد وبلاگ  دارند، جالب خواهد بود. درانتهای مقاله بحثی به نام چراآنقدرکم؟مطرح مي شود. چرادر مقابل پتانسيل بسيار بالای اين رسانه جديد، تعداد وبلاگ­های کتابخانه­ها آنقدرکم است.

وبلاگ چيست؟
     وبلاگ­ها پديده اينترنتی نسبتاً جديدی هستند که از اواخر دهه1990 به وجودآمدند. اگرچه نرم­افزار Pitas در اوايل سال 1999 ميلادی چندين ماه قبل از بلاگر[Blogger] به­وجودآمده بود، برای تعداد زيادی از مردم، ظهور بلاگر که توسط آزمايشگاه پيرا در سال 1999 به­وجودآمد، به معنی شروع کار وبلاگ­نويسی است. به هر حال حتی قبل از اين تاريخ هم وب­سايت­هايي وجود داشتند که بسيار شبيه وبلاگ­های امروزی بودند يا اينکه  حداقل به­عنوان وبلاگ معرفی شده بودند (Blood2000). با اين وجود، نرم افزارهايي مانندبلاگر ساختن وبلاگ را آسانتر کرده اند، گرچه بنظر مي رسد ادعای(Radio Userland 2003)  مبنی برتهيه نرم افزار انتشار وب متنی برای عامه مردم، آن را تبديل به نرم افزاری بسيار قدرتمند کرده است؛ بنابراخبار جديد تنها 2 درصداز کاربران اينترنت دارای وبلاگ هستند(Jupiter research,2003) .
 Scott (2003)تعاريف قابل قبول و وسيعي از يک بلاگ يا وبلاگ ارائه داده است. وی در تعريف وبلاگ ميگويد:"يک صفحه وب خلاصه که بطورتاريخي آيتم های اطلاعاتی را مرتب می کند."يک وبلاگ می تواند به شکل يک يادداشت روزانه، يک سرويس خبری (يا خلاصه هايي و لينکهايي به آيتم های خبری جديد در يک موضوع)، مجموعه ای ازلينکهايي به صفحات وب ، نقدکتاب،گزارش فعاليتهای يک پروژه، يک مجله يا روزنامه، روايت تصويری از يک اتفاق يا فعاليت ؛ يا هر يک ازشکلهای ديگری باشد. اغلب وبلاگ­ها منابع واخبار را فقط برای يک ماه اخير ياهفته جاری همراه با مواد قديمی ترکه برای تورق ياجستجوآرشيو بندی شده اند؛ در سايت خود نمايش می دهند.برخی وبلاگ­ها عناصر مفيد ديگری هم دارند مانند: لينکهايي به وبلاگ­های مشابه؛ لينکهايي به منابع مهم اينترنتی در حوزه يا پوشش موضوعی همان وبلاگ؛ ايجاد راهی برای برقراری تماس با افراد ديگری که وبلاگ را می خوانند و دسترسی به نرم افزاروبلاگ نويسی و خدمات مربوط به آن .
     احتمال دارد که بيشتر وبلاگ­های ايجادشده حاصل تلاشهای فردی باشند اما برخی از آنهادر نتيجه تلاشها وهمکاريهای گروهی  بوجود آمده اند. در اين صورت نويسنده يک وبلاگ می تواند مطالب خود را برای افراد ديگر ارسال کند، مطالب اين وبلاگ­ها ممکن است قبل از انتشار صفحه وب آنها مرور شده باشد يانه؟(بستگی به اخبار منتشر شده توسط نويسنده وبلاگ دارد)برخی وبلاگ­ها به گونه ای طراحی شده اند که تنها نويسنده يا نويسندگان آن و يا افراد مشخصی می توانند اخبار را به آن ارسال کنند اما در برخی ديگر همه می توانند نظرات خود رابه اخبار وبلاگ بيفزايند.
      شکل جديدی از فعاليتهای وبلاگ نويسی بنام Mobloging يا mbloging ياphone bloging شناخته می شود. اين نوع وبلاگ نويسی بوسيله تلفن همراه يا کامپيوترهای قابل حمل انجام می شود. mobloging  همچنين شامل روزآمدسازی يک وبلاگ سنتی از طريق پيغامهای SMS يا Email  از طريق تلفن همراه يا کامپيوترهای قابل حمل يا اضافه کردن عکس يا صدا به يک وبلاگ سنتی از طريق دوربين تلفن همراه است. همچنين ممکن است شامل ايجاد يکmoblog با استفاده از نرم افزار مخصوص اين کار باشدکه نگهداری آن بوسيله تلفن همراه امکانپذير است. تمايل فعلی انتقال از يک رسانه موفق به رسانه ای جديدتر و نزديک تربه آن می باشد واين حرکت برای چرخه های زندگی متحرک امروزی بسيار مناسب است.(Amy cowen2003) در اين باره می گويد:"وبلاگ نويسان می توانند از خيابان، فرودگاه، اتاق کنفرانس يا از ميان يک حادثه؛ از هر جايي و در هر زمانی وبلاگ نويسی کنند."

جستجوی وبلاگ­های کتابخانه ها
     يافتن اطلاعات درموردوبلاگ­ها بصورت موضوعی عموما بسيار مشکل است. هيچ منبع اطلاعاتی منفردی درباره تمام وبلاگ­ها وجود ندارد با وجود اين تعدادی از موتورهای جستجوی اينترنتی و راهنماهايي(مانند ياهو و گوگل)اطلاعاتی در مورد وبلاگ­ها و ليستي از وبلاگ­ها را تهيه کرده اند وبرخی از آنها شامل صفحاتی از وبلاگ­ها در جستجوهای خودهستند؛ بعلاوه سايتهای آموزش وبلاگ نويسی مثل بلاگرليستی از وبلاگ­هايي که با استفاده از خدمات آنها ايجاد شده اند را نگهداری می کنند. هم اکنون برخی موتورهای جستجوی تخصصی وبلاگ هم وجود دارند؛ بزرگترين آنهاTechnorati(2003) ادعا می کرد که 1064313 وبلاگ را تا تاريخ اکتبر 2003 شناسايي کرده است. به هر حال، اين موتور جستجو جهت جستجوی وبلاگ­های کتابخانه هادر اين پروژه ناموفق بود. از ديگرموتورهای جستجوی تخصصی هيچ يک بنظر نمی رسيدکه بيش از تعداد کمی از وبلاگ­ها را-که تخمين زده شده بود وجود دارند-جستجو کنند. برای مثال، در اکتبر2003 ،Daypop ،59000 سايت خبری، وبلاگ و گردآورندگانRss را بازيابی کرد، در حاليکه Eatonweb portal(2003) ،14207 وبلاگ رادر تاريخ10/10/03 ليست کرده بود.
     علاوه بر موتورهای جستجوی وبلاگ بين المللی و ملی، تعداد زيادی راهنماها برای پيدا کردن  وبلاگ­های کتابخانه ها بررسی شدند. به هر حال تمام وبلاگ­های کتابخانه مورد مطالعه در اين پروژه از طريق 3 راهنمای تخصصي بازيابی شده اند؛ اولين آنها صفحه"library weblog " متعلق به پيتر اسکات(Scott2003) می باشد که ليستی از وبلاگ­هايي( وبلاگ­های حرفه ای و شخصی) است که بوسيله کتابداران نگهداری می شوند يا وبلاگ­هايي که درمورد مباحث کتابداری و اطلاع رسانی بحث می کنند؛ در اين راهنما وبلاگ­ها به ترتيب الفبايي نام کشورها مرتب شده اند. دومين آنها صفحه(Dmoze open Directory project2003) می باشد، اين راهنما وبلاگ­های کتابخانه ها را در قسمت وبلاگ­های سازمانی معرفی می کند؛ وبلاگ­هايي از ديگر سازمانها و وبلاگ­هايي که توسط کتابداران نگهداری می شوند نيز در اين راهنما معرفی شده اند. اين راهنما به شيوه الفبايي نام وبلاگ­ها مرتب شده است. سومين راهنما صفحه آموزشی وبلاگ­ها متعلق به مولف اين مقاله clyde,2003 می باشد که وبلاگ­های کتابخانه را با نظم الفبايي به ترتيب نام کتابخانه مرتب کرده است. درراهنمای وبلاگ­های ياهو هيچ وبلاگی از کتابخانه که قبلا دست کم در يکی از سه راهنمای تخصصی يافت نشده باشد؛ بازيابی نشد. زيرا سه راهنمای تخصصی فوق بر اساس توالی­های الفبايي متفاوت مرتب شده بودند وبرخی وبلاگ­های آنها وبلاگ­های کتابداری نبودند، پس از مشاهده وبررسی تمام وبلاگ­های ليست شده ؛ وبلاگ­های کتابخانه به ليست جديدی منتقل شدند که شامل 55 وبلاگ شد.

   روش شناسی مطالعه
      روش استفاده شده برای مطالعه وبلاگ­های کتابخانه دراين مقاله بر اساس مطالعه قبلي مولف در مورد وب سايتهای کتابخانه بناشده است.clyde,1996;clyde,1999  در مطالعه قبلی -که سال1996 انجام شد - وب سايتهای کتابخانه ها را که درآن زمان پديده نسبتا جديدی بودند، بررسی کرده است. باتوجه به جديد بودن اين پديده وکمبود ادبيات تحقيق ومتون حرفه ای، بنظر می رسيد که تکنيکهای تحقيق توصيفی راهی مناسب برای بدست آوردن نقطه نظراتي درمورد اين پديده باشد. محققان بدنبال صفحه های وب درديگر حوزه ها مانند توريسم و آموزش درنتيجه به صفحه های مشابه می رسند.(برای مثال،ببينيد،(cano and prentice,1998;gray et al,1998 )روش تحليل محتوی توسط مولف در تحقيق سال 1996 ، بعنوان مبنای تعداد ديگری از مطالعات روی صفحات وب قرار گرفت. برای مثالBates and lu 1997 از يک استراتژي مشابه  برای مطالعه صفحات خانگی شخصی استفاده کردند؛ وسپسHains,1999 از تحليل محتوی صفحات وب بعلاوه يک طرحEmail برای رسيدگی به وب سايتهای شخصی کتابداران استفاده کرد. يک تحليل فوق العاده بوسيله McMillan,2000 روی تعدادی از مطالعاتی که تحليل محتوی وب را بکار برده اند؛ انجام شده و تائيد کرده که تحليل محتوی يک روش (تکنيک)مناسب برای مطالعه جنبه های متفاوت"محيط ديناميک" است. همانگونه که وبلاگ­ها  بخش بسيار بزرگی از شبکه جهانی وب شدند و همانگونه که وبلاگ­های کتابخانه ها در سال2003 جديد بودند؛ صفحه خانگی کتابخانه ها در سال 1996 هم جديد و نو بودند؛ بنابراين تصميم گرفته شد برای ايجاد يک خط اساسی جهت توصيف اساس تمرينات جاری از روش تحليل محتوی استفاده شود.(gray et al,1998)
    تحليل محتوی برای اين پروژه براساس ليست وبلاگ­های کتابخانه ها که در بالا توضيح داده شد، انجام شده است. برای هر وبلاگ، صفحه جاری آنها در طي دوره ای ازتاريخ30 سپتامبر تا 10 اکتبر2003 تهيه شد. يک رکورد هم جهت ثبت تاريخ و زمان چاپ هر يک تهيه شد.(ازطريق ثبت تاريخ و زمان چاپ).دربرخي از تحليل ها(مثلاکشورهايي که وبلاگ کتابخانه درآنها پيدا نشد)ازاندازه های کمی نمونه استفاده شده و برخی ديگر از وبلاگ­ها پيچيده تر بودند. پس از تهيه نمونه های چاپی برای هر وبلاگ، کليه خروجی های نهايي مورد مشاهده قرارگرفته و عوامل ثبت و بررسی شدند؛ آنگاه ليست عوامل وبلاگ­ها ترقی کرد، وقتيکه يک عامل جديد به ليست عوامل اضافه می شد برای اطمينان از اينکه عوامل مشخص قبلا از دست نرفته باشند، خروجی عواملی که تحليل شده بود، دوباره تحليل می شد. درآخر تمام خروجی های نهايي مورد بازبينی قرارگرفتند و ليست  عوامل نهايي برای اطمينان از اينکه عاملی در جای ديگری به شکل ديگری ليست نشده باشد، دوباره مرور گرديد. هيچ تلاشی جهت ارزيابی عوامل مختلف وبلاگ­های متفاوت بصورت يک متن معين صورت نگرفته است. اين به اين دليل است که هيچ معيار عمومی وقابل قبولی برای ارزشيابی وبلاگ­ها يا ديگر عوامل آنها وجود ندارد. بعلاوه در حال حاضر وبلاگ­های کتابخانه ها آنقدر ناشناخته هستند که بنظر می رسد که تنها فهميدن اينکه آنها چه کاری انجام می دهند، بدون توجه به کيفيت انتشار آنها،کافی باشد.

تجزيه و تحليل وبلاگ­ها
     وبلاگ­های کتابخانه هادراين مقاله تنها درسه کشور آمريکا،کانادا و انگليس، با بيشترين تعداد(5/83 درصد) درايالات متحده آمريکا بررسی شدند.(جدول يک را ببينيد)با وجود شهرت وبلاگ نويسی در کشورهايي مانند استراليا،نيوزيلند، فرانسه و ايسلند(برای مثال ببينيد،greenspan,2003 ) جالب توجه است که بيشتر اين کشورها در ليست نيامده اند. به هر حال تمام موتورهای جستجوی محلی و وب سايت­های حرفه ای در اينجا و ساير کشورها جهت شناسايي وبلاگ­ها بررسی شدند؛ اماهرگونه مدرکی که به وبلاگ­های کتابخانه­ها مرتبط باشد، با شکست مواجه شد. اين لزوما به اين معنی نيست که هيچ وبلاگ کتابخانه ای در کشورهای ديگر وجود ندارد؛ بلکه در اين مقاله هيچ وبلاگ کتابخانه ای از طريق موتورهای جستجو و راهنماها قابل دسترسی نبود.

 در ايالات متحده آمريکا يک کتابخانه عمومی سه وبلاگ وکتابخانه ديگری دو وبلاگ داشت ويا اينکه يک کتابخانه دانشگاهی دو وبلاگ داشت. بنابراين تعداد وبلاگ­های کتابخانه­های آمريکايي42عددبود.درکاناداسه وبلاگ بوسيله سه کتابخانه متفاوت در دانشگاه Saskatchewan ايجاد شده بودند؛ رويهم رفته تعداد موسساتی که درليست آمده اند49 موسسه است.
    تقريبا نيمی از وبلاگ­ها (25 وبلاگ يا5/45 درصد)بوسيله کتابخانه های عمومی يا سيستمهای کتابخانه عمومی نگهداری می شوند.(جدول 2 را ببينيد)پس از آن بيشترين تعداد(21 وبلاگ يا2/38 درصد)متعلق به کتابخانه­های دانشگاهی يا کالج ها می باشندکمتر ازيک دهم کتابخانه­های تخصصی يا کتابخانه­های تحقيقاتی (5 1وبلاگ يا/9 درصد) دارای وبلاگ هستند. هيچ وبلاگ کتابخانه­ای که متعلق به کتابخانه آموزشگاهی باشد، يافت نشد، اگرچه مدارکی مبنی بر وجود يک کتابخانه آموزشگاهی در آمريکا که در گذشته دارای وبلاگ بوده؛ بدست آمده است.کتابخانه های آموزشگاهی بعنوان يکی از انواع کتابخانه هادر(Suburban library System(SLS در ايلينويز همراه با کتابخانه های آکادميک، کتابخانه های عمومی و کتابخانه های تخصصی معرفی شده اند؛ تنها يک وبلاگ ازSLS بنامThe Wide Window اطلاعاتی را بصورت خاصی برای مدارس و کتابداران نوجوانان ارائه داده است. به هر حال، هيچ وبلاگی برای کاربران کتابخانه های آموزشگاهی يافته نشد؛ اگرچه ممکن است چنين وبلاگ­هايي در شبکه­های محلی مدارس موجود باشند(جائيکه برای محققان غير قابل دسترسی است).

جدول2- فراوانی وبلاگ­ها از نظر نوع کتابخانه

                                    
    جدول3 نرم افزارهای مورد استفاده برای توسعه ونگهداری وبلاگ­ها ی کتابخانه­ها را نشان می دهد.بيش از 40 درصد ازوبلاگ­ها ازنرم افزار بلاگر و اغلب آنها از ويرايش رايگان آن استفاده کرده اند؛ در حقيقت تنها يکی از وبلاگ­ها بنظر می رسد که از ويرايش تجاری(اعتباری)آن استفاده کرده است. دومين نرم افزار توسعه وبلاگ­ها ی عمومی Movable Type است(10 وبلاگ يا 2/18 درصد) تنها نرم افزار ديگر با بيش از يک استفاده کنندهRadio Userland  (5 وبلاگ يا 1/9 درصد) می باشد. دربرخی از وبلاگ­ها اطلاعات خاصی در مورد نرم افزار استفاده شده آنها يافت نشد،بنظر می رسد که اين وبلاگ­ها توسط نرم افزار های شخصی تهيه و توسعه يافته بودند. بنظر نمی رسيد که هيچ كتابخانه اي از فناوريMoblogging برای نگهداری وبلاگ­های خود استفاده کرده باشد.

جدول3- فراوانی وبلاگ­ها از نظر نرم افزار وبلاگ نويسی مورد استفاده
 

     حدود نيمی از وبلاگ­های کتابخانه ها(27 وبلاگ يا 1/49 درصد) در برخی از عبارات، اهداف ومقاصد و برخی از آنها خوانندگان مورد نظر خود را مشخص کرده بودند.گاهی اوقات اين تنها شامل يک عبارت کوتاه وگاهی اوقات شامل يک عبارت رسمی يا يک پاراگراف کوتاه است.(جدول 4 را ببينيد)عمومی ترين هدف از تهيه وبلاگ تهيه اخبار و اطلاعات برای کاربران است، برای مثال:" وبلاگ اخبار علمی دانشگاه ايالت جرجيا"، اخبار و اطلاعات علمی جالب را برای اساتيد ودانشجويان درGSU منتقل می کند؛ يا وبلاگ عمومیGlenview اخبار و وقايع کتابخانه برای کاربران تهيه می کند. هدف عمده ديگر تهيه ارجاع(لينک)به منابع اينترنتی درخواستی کاربران می باشد؛برای مثال: Whittaker Live وبلاگ کتابخانهwhittaker درآکادمی موسيقی و ادبياتRoyal Scottish ،ارجاعاتی(لينکهايي)به منابع هنری، اجراهای مفيد در وب از طريقRSAMD تهيه کرده است. تعدادي از وبلاگ­ها بيش از يک هدف دارند؛ برای مثال: وبلاگ­های کتابخانه عمومیSt joseph county اطلاعاتی در مورد تازه های انتشارات در دنيای سرگرمی و نشر، اخبار، لينکها و نقدکتاب را از کتابخانه آزادKennebunk براي كاربران خود تهيه مي كنند.

جدول4- اهداف و مقاصد بيان شده در وبلاگ­های کتابخانه ها
 

 
       برخی مثالهای جالب ديگر وبلاگ­های کتابخانه هايي هستند که با اهداف متنوع و به خوانندگان متنوع خدمت رسانی می کنند. وبلاگ رنگارنگBlogger Book Club  از کتابخانه عمومی Roselle  يک محيط جالب  بحث درمورد کتاب برای کاربران 4 تا6 ساله  همراه با نقد کتاب واطلاعاتی درمورد مولفان و يک صفحه مخصوص والدين بچه ها تهيه کرده است. وبلاگ حرفه ایwide window؛که قبلا هم درمورد آن صحبت شد؛ وبلاگ ديگری ازSLS است­که اطلاعات حرفه ای را بصورت عمومی برای کتابداران ارائه می دهد؛ موضوعاتی که پوشش می دهد شامل فعاليتUSA PATRICT و کاربرهای­آن، اطلاعاتي­درموردکنفرانسها­وگزارشات کنفرانس، روزآمدسازی قوانين مربوط به کتابخانه­ها و خدمات اطلاع رسانی؛ کتابها و ديگر منابع حرفه ای جديد است. يکي ازغيرعادی ترين وبلاگ­های کتابخانه؛ اخبار ساختمان کتابخانه از کتابخانه عمومیUrbana است؛ اين وبلاگ اخبار پروژه ساختمانی کتابخانه جديد را، همراه با عکسها و اطلاعاتی درباره راههای دسترسی، موانع، تغييرات و تسهيلات پارک کردن (و اطلاعاتی درمورد حمل و نقل عمومی مانند اينکه چگونه کاربران کتابخانه می توانند از مشکلات پارک کردن دوری کنند) و مسائلی از اين قبيل، تهيه می کند.
     محتوی وبلاگ­های کتابخانه ها در جدول5 نشان داده شده است. دريک حد مشخص، محتوی منعکس کننده اهداف و مقاصد وبلاگ­های کتابخانه­ها است. تاکيد عمده وبلاگ­ها بر تهيه اخبار و روزآمد سازی آن برای کاربران کتابخانه است،خيلی جالب به نظر نمي رسد،مثلا در اين پژوهش مي ببينيد که39 وبلاگ(9/70 درصد) مقالات کوتاه و آيتم های خبری را همراه باارجاع( لينک )به منابع اصلی درجای مناسب  تهيه كرده اند. ارجاع(لينک)به منابع اينترنتی مورد تقاضا در35 وبلاگ (6/36 درصد)ديده مي شود. تعداد24 وبلاگ (6/34 درصد)اطلاعاتی درمورد عملکردها، فعاليتها و اتفاقات کتابخانه(زمانهای قصه گويي،منابع اينترنتی؛ ملاقات با نويسندگان و نظايری ازاين قبيل)ارائه می دهند؛ ونهايتا اينکه18 وبلاگ(7/32 درصد) اطلاعاتی درمورد کتابهای جديد در مجموعه کتابخانه ياDVD های جديد يا  نحوه دستيابی به پايگاههای جديد راگردآوری کرده اند. يک پنجم وبلاگ­ها(12وبلاگ يا8/28 درصد)اخباری­درموردکتابخانه؛ برای مثال،اطلاعاتي در مورد تسهيلات  يا کارمندان جديد تهيه كرده اند. بيش از سه پنجم وبلاگ­ها (34 وبلاگ يا 8/61 درصد)آرشيوهای قابل تورق و 13 وبلاگ(6/23 درصد) موتور جستجويي خصوصی برای کمک به کاربران خود داشتند.

 جدول5-عوامل انتخاب شده در محتوی وبلاگ­های کتابخانه ها

توجه:اين موارد(جدول5) تنها ليستی از عواملی است که از تحليل محتوی وبلاگ­ها بدست آمده است.بديهی است که اين ليست نبايد بعنوان فهرستی از عوامل مطلوب تلقی شود ونمی تواند بعنوان مجموعه ای از سر فصلها برای ارزشيابی وبلاگ­ها بکار رود.
      شگفتی واقعی در جدول5 چيزی نيست که درباره محتوی وبلاگ­ها مشاهده مي شود، بلکه چيزی است که بنظر می رسد غايب است. مخصوصا اگر ما فرض کنيم که يکی از اهداف تهيه وبلاگ(آيا هدف بشمار برود يا نه)ايجاد و تهيه منابع و خدمات کتابخانه­ای باشد، تنها نيمی از وبلاگ­ها(28 يا 9/50 درصد)ارجاعی(يک لينک)به وب­سايت قبلی يا صفحه­خانگی کتابخانه داشتند. با اينکه وجود چنين ارجاعی بويژه وقتيکه يک وبلاگ روی يک سرويس وبلاگ­نويسی ميهمان در نقطه ای دوردست مانندBlogger’s Blogspot تهيه شده است؛ نسبت به وقتيکه وبلاگ روی سرور  وب خود کتابخانه بنا شده باشد؛ مهم و ضروری  است. تنها 16 وبلاگ(1/29 درصد)آدرس پست الکترونيکی کتابخانه را داشتند و 12 وبلاگ(8/21 درصد) ارجاعی به فهرست کتابخانه تهيه کرده بودند وتنها6 وبلاگ(9/10 درصد) از وبلاگ­ها اطلاعاتی درباره ساعتهای کار کتابخانه يا ارجاع به ساير خدمات کتابخانه را دارا بودند.
    بيش از يک چهارم(16وبلاگ يا 1/29 درصد) وبلاگ­ها امکانات جذاب برای تشويق و سرگرمی کاربران خود طراحی کرده بودند (جدول6 را ببينيد)در ساده ترين سطح اين امکان برای کاربران وجود دارد که نظرات خود را براي کارمندان کتابخانه ارسال کنند؛ در 3 وبلاگ از 11 وبلاگي که اين امکان را تهيه کرده بودند،بطور حقيقی هيچ جای خاصی برای ارسال نظرات کاربران وجود ندارد. در6 وبلاگ کتابخانه، يک فرم بحث ديده مي شود ودر تعداد کمی کابران قادر به آشنايي با موضوعات يا شروع بحث های جديد هستند. در مواقعی که مباحث مورد گفتگو معمولا بوسيله کلمه عبور محافظت می شوند، غيرممکن است که هر نظری از هر سطحی از کاربران شرکت کننده در بحث مورد قبول واقع شود. يکي از کاربرد های اين امکانات، بحث دريک وبلاگ کتابخانه برای تعامل ميان کارمندان کتابخانه ها در شبکه کتابخانه هابود: امکانات پيام فرستادن درCIIRCLS ،وبلاگي برای"ارتباط داخلیRiver County library system"در فلوريدا. به هر حال اکثريت وبلاگ­های کتابخانه(31 وبلاگ يا 4/56 درصد) قبلا بعنوان يک رسانه ارتباطی ميان کارمندان و کاربران کتابخانه يا ديگر خوانندگان وبلاگ بوجود آمده بودند.

 جدول6-ميزان استفاده از عوامل جذاب در وبلاگ­های کتابخانه ها

     وبلاگ­ها بعنوان رسانه اطلاعاتی جديد در نظر گرفته می شوند؛ شکل بسياری ازآنها بيانگر اين عملکرد آنهاست، مثلا اولين نظر کاربر به آخرين مطلبی است که تهيه شده است. بيشتر نرم افزار های توسعه وبلاگ­ها بصورت اتوماتيک تاريخ و زمان(ساعت) درج هر مطلب را به آن اضافه می کنند.گاهی اوقات تا ثانيه هارا هم ثبت می کنند؛ و گاهی اوقات حتی با يک مشخصه منطقه ای زمانی همراه هستند. برخی ابزار وبلاگ نويسی مانند بلاگر يک پنجره در وبلاگ­ها ايجاد می کنند که باآخرين دقايق يا حتی ثانيه ها روزآمد می شود. موتورهای جستجوی وبلاگ­ها اغلب از جديدترين مطالب( پستها) بعنوان راهی جهت نمايه سازی و تقسيم بندی وبلاگ­ها استفاده می کنند.Technorati که قبلا ذکر شد، يکی از موارد مورد توجه است. دراين مورد، دوره زمانی روزآمدسازی وبلاگ يک کتابخانه می تواند بعنوان شاخص ارزيابی وتعهد کتابخانه نسبت به اين رسانه(وبلاگ) در نظر گرفته شود.برای دريافت اين مشخصه زمانی تازه ترين روزآمدسازی برای هر وبلاگ وتاريخ و زمان تازه ترين مطلب( پست) با تاريخ و زمان ثبت شده در  صفحه نمونه وبلاگ­ها مقايسه شده است. نتايج در جدول شماره7 نشان داده شده اند.تنها يک پنجم وبلاگ­های کتابخانه­ها در24 ساعت گذشته روزآمد شده بود.کمتر از نيمی (30 وبلاگ يا 5/54 درصد) از وبلاگ­ها يک هفته پيش روزآمد شده بودند؛ اين مسئله حتی بوسيله پيچيدگی دراصطلاحات وبلاگ قابل دريافت است. برای مثال، نگهداری هر سطحی از نظرات کاربران يا بحث در يک وبلاگ که روزانه روزآمد نمی شود؛ اگر غيرممکن نباشد، بدون شک مشکل خواهدبود.يک چهارم وبلاگ­های کتابخانه(14وبلاگ يا5/25 درصد) بيش از يک ماه بود که روزآمد نشده بودند.

 جدول7- نحوه روزآمدسازی وبلاگ­های کتابخانه ها

 
      تنها 25 وبلاگ(5/45 درصد) خدمات RSS  را تهيه کرده بودند.RSS برابر"Rich Sits Summary "يا"Real Simple Syndication "می باشدکه بستگی به برنامه مفسر و نرم افزار مورد استفاده دارد. وقتيکه يک سايت (مانند يک وبلاگ) از سيستم RSS استفاده می کند،کاربران می توانند مطالب را از طريق سايت که به يک"جمع آوری کننده اخبار" متصل است؛ در کامپيوتر شخصی خود روزآمدکنند. خدماتRSS همچنين توسط موتورهای جستجو و برخی راهنماها هم قابل بازيابی است.کيفيت وبلاگها با قابليتهایRSS بطورفزاينده ای توسعه پيدا کرده است، اينها نه تنها مانند سايتهای خبری هستند، بلکه جمع آوری کنندها راهی جهت جذب خوانندگان جديد برای وب­سايت واطمينان از پوشش وبلاگ­درراهنماها وموتورهای جستجو هستند. صرفنظر از مناسب بودن اين سرويس برای تهيه کننده وبلاگ،RSS  امکان تحويل بموقع اطلاعات به  Desktop کامپيوتر کاربران را برقرار می کند؛ بدون اينکه کاربران مجبور به تهيه، نصب وتنظيم يک جمع آوری کننده اخبار باشند. تهيه يک پشتيبانRSS معمولا بعنوان نشانه ای به نيت تهيه يک سرويس جدی از طريق وبلاگ و تعهد به آن در نظر گرفته می شود.
  
نتايج ورهنمودهايي برای مديران کتابخانه­ها
     سهولت جايدهی وبلاگ­های کتابخانه­ها خصوصا برای مطالعه قابل اثبات نيست،که اساسا بخاطر کمبود ابزارهای جستجوی جامع و راهنماهايي برای وبلاگ­ها می باشد. چنين کمبودی همچنين برای کتابخانه ها جهت انتشار وبلاگ وجود دارد.بيشترين تعداد وبلاگ­های کتابخانه در اين مطالعه در آمريکا وجود داشته اند. بيشترآنها بوسيله کتابخانه­های آکادميک يا عمومی تهيه شده اند.عموما وبلاگ­های کتابخانه براساس خدمات يا ابزارهای وبلاگ نويسی آزاد و ارزان يا نسبتا ساده بنا می شوند.بيشتر وبلاگ­ها برای تهيه اخبار و اطلاعات برای کاربران کتابخانه يا تهيه ارجاعاتی به منابع اينترنتی درخواستی و برخی از اين قبيل مواردايجاد شده اند. با وجوداين تعداد زيادی از وبلاگ­ها حتی برای تهيه ارجاعی به وب سايتها يا صفحات خانگی ديگر کتابخانه­ها وياکمتراز اين برای ارجاع به فهرست کتابخانه­ها يا خدمات مرجع؛ ناکام بوده اند. بيشتر وبلاگ­های کتابخانه­ها برای ارتباطات ميان کارمندان وکاربران کتابخانه طراحی شده اند، اما فقط يک چهارم آنها از عوامل جذاب استفاده کرده اند. بيشترکتابخانه­ها وبلاگ­های خود را به صورت روزانه روزآمد نمی کنند وکاربران دليل کمتری برای تماشای متوالی اين سايت­ها دارند. برخی وبلاگ­ها خيلی بی قاعده روزآمد می شوند و درزمان مطالعه برخي از وبلاگ­ها ماه­ها بود که روزآمد نشده بودند. هيچ نقطه نظری در داشتن يک وبلاگ که درست روزآمد نمی شود وجود ندارد. اين رسانه يک واسطه است که استحکام آن بر مبنای توانايي آن در توجه به اطلاعات جاری است. بدون يک پشتيبان خدماتRSS (که کمترازنيمی از وبلاگ­ها آن را داشتند)، هر وبلاگی درهرموقعيتی بدون فايده است، مگراينکه قبلا جامعه کاربری مطمئنی(که همه درباره آن می دانيم)داشته و نيازی به توسعه آن ندارد.
    اگرگفته های(Alconk 2003) و(Weaver2003) درمورد پتانسيل وبلاگ­ها درکتابخانه­ها درست باشد(مقدمه اين مقاله را ببينيد)پس چرا بنظر می رسد کتابخانه­ها تمايل کمی به تهيه و ايجاد وبلاگ دارند؟دليل آن نمی تواند قيمت نرم افزار باشد؛ اغلب وبلاگ­های کتابخانه دراين مطالعه براساس يک سرويس ارزان يا رايگان بنا شده اند و تعدادکمی ازاين سرويسهاکه شرح داده شده اند، می توانند برای توسعه جذابيت وبلاگ­ها استفاده شود، همچنين نمی تواند بخاطر سطح مهارتهای موردنياز باشد هرچند ايجاد يک وبلاگ به سادگی گفته شده در صفحه خانگی بلاگرکه ادعا می کند، نيست(يک دکمه را بزن و يک وبلاگ بساز)، باوجوداين تعداد زيادی از کتابداران وبلاگ­های حرفه ای و شخصی ايجادکرده اند که نسبت به وبلاگ­های کتابخانه ها برای راهنماهای وبلاگ­ها دراولويت هستند. شايد نظر Alock و Weaver اشتباه باشد از طرف ديگر شايد سدهای موسساتی برای ايجاد وبلاگ­های کتابخانه ها وجود داشته باشد.اگر يک وبلاگ برای کتابخانه در اولويت است پس نيازمنداختصاص زمان و نيروی انسانی ماورای زمان واقعی مورد نياز برای روزآمدسازی وبلاگ می باشد.برای مثال افراديکه روی وبلاگ کار می کنند نيازمند وقت برای جايدهی و ارزيابی منابع و فرصتی  برای آگاهی رسانی  به نيازهای کاربران وبلاگ  هستند. بعلاوه وبلاگ بايد منتشر شود وکابران کتابخانه بايد با چگونگی دسترسی به آن و دريافت و عوامل آن آشنا شوند. بعبارت ديگر انتشار وبلاگ، تبليغ وآموزش کاربران برای استفاده ازآن، نيازمند ايجاد يک روابط عمومی قوی  می باشد.
   برای آن دسته از کتابخانه هايي که وبلاگ دارند، تعداد زيادی ارزشيابی برای اندازه­گيری حدود نيازهای کاربران صورت گرفته است.کمبود عادی نظرات کاربران در وبلاگ­های کتابخانه­ها که اين امکان را تهيه کرده بودند؛ ديده می شود مثلاگفته می شود که کاربران بطور خصوصی در انتشار وبلاگ­های کتابخانه خود مشارکت نمی کنند.آيا کاربران می خواهند نظر بدهند يا بحث کنند؟ ما واقعا نمی دانيم، اما نتايج اين مطالعه  نشان می دهد که دستکم راه برای سوال باز است.کابران در يک وبلاگ کتابخانه چه می کنند؟ ما واقعا نمی دانيم، از طرف ديگر ممکن است که کابران بيشتر با وبلاگ­ها و کابردهای آنها آشنا شوند،کاربرد وبلاگ­ها افزايش خواهد يافت و ممکن است کاربران تمايل بيشتری برای مشارکت در بحثهای پيوسته يا استفاده از ديگر عوامل جذاب وبلاگ­ها داشته باشند.
    ذکر اين نکته جالب است که بحث درمورد وبلاگ­های کتابخانه­ها و اينکه اين فناوري چگونه در کتابخانه­ها ظهور کرده است در طی دو سه سال آينده دوباره قديمی خواهد شد.

Source: Laurel A. Clyde; Library weblogs.  library management ,vol.25 , number 4/5  2004  pp.183-189.
available   at: http://docserver.emeraldinsight.com/deliver/cw/mcb/01435124/v25n4/s3/p183.htm
(accessed   in 26 sep. 2004)

منبع: مجله الکترونیکی ایران داک
معرفی مطلب توسط: رضا نظری صمصام دانشجوی کاردانی کتابداری قم